Stracona dekada
U progu lat 80. kryzys gospodarczy i całkowita utrata zaufania do rządzących doprowadziły do zapaści dotychczasowego systemu politycznego, w czym decydującą rolę odegrał potężny zryw społeczno-polityczny polskiej opozycji demokratycznej oraz powstanie związku zawodowego „Solidarność”. Wprowadzony 13 grudnia 1981 roku stan wojenny nie rozwiązał problemów i chociaż formalnie trwał 2 lat, ale jego skutki były długo odczuwalne.
Lata 80. stały się tłem dla destrukcji starego systemu politycznego i stąd powszechnie nazywane są dekadą straconą. Wprowadzano ograniczenia swobód obywatelskich, życie kulturalne zeszło do podziemia; zahamowany został rozwój gospodarki, działające w przemyśle zjednoczenia i podległe im biura projektowe upadały, obowiązywało embargo na surowce, pogłębiała się luka technologiczna, a brak towarów konsumpcyjnych na rynku osiągnął taki poziom, że wzornictwo nie stanowiło znaczącego spośród dyskutowanych problemów.
Wyższe uczelnie kształcące w dziedzinie wzornictwa - do których dołączył w roku 1983 Instytut Form Przemysłowych łódzkiej ASP 12 - stanęły w obliczu kształcenia projektantów, dla których nie było miejsca na krajowym rynku pracy. Absolwenci lat 70. i 80. starając się wypełnić lukę po państwowych instytucjach i spółdzielniach, sami rozpoczęli działalność projektową i niejednokrotnie wytwórczą, zakładając prywatne firmy, najczęściej niewielkie, rodzinne (MASS Studio, IDEA, MIMO, FORMA, KARTA, design studio KONCEPT, CREAP). Część projektantów znalazła miejsce w szkolnictwie, jednak wielu po prostu zmieniło zawód lub wyemigrowało.
IWP realizował nadal stawiane przed nim cele badawcze, przede wszystkim programy związane z ergonomią pracy i rehabilitacją, opracował wzorniki barw dla przemysłu, a także standardy wyposażenia mieszkań, wskazując na projektowanie jako służbę społeczną. Dowodem tego była zorganizowana w roku 1983 wystawa „Wzornictwo – sztuka społecznie użyteczna”.
Rada Wzornictwa Przemysłowego, której działalność ustała praktycznie około 1982 roku, pięć lat później ponownie rozpoczęła prace, jednak nie miała ona właściwie żadnego wpływu na krajowe wzornictwo. Jej żywot zakończył się wraz z końcem PRL, przypieczętowanym obradami Okrągłego Stołu w roku 1989.
Przypisy
12) Instytut Form Przemysłowych łódzkiej ASP, kierowany przez jego inicjatora i twórcę Jerzego Derkowskiego, przekształcony został w Wydział w roku 1991.